Hangi ülke elektriğe ne kadar para ödüyor?

Uzmanlar enerji tarifeleri üzerinden yola çıkarak reyting lisresi hazırladı.

Avrupa elektrik piyasası son yıllarda yavaş-yavaş entegre hale geliyor ve birleşiyor, ancak bununla birlikte, farklı ülkelerde farklı nedenlerle ciddi tarife farklılıkları görülmekte. Bazen çok yakın iki komşu ülkenin vatandaşlarının bir kilowatt elektrik enerjisi için ödediği para arasında bile çok ciddi farklar söz konusu olabiliyor.

Rusya’nın RİA Novosti ajansı uzmanları, çeşitli Avrupa ülkelerinde elektrik enerjisi tarifeleri arasındaki farklar üzerinden yola çıkarak reyting listesi belirledi.

Çevresel tarife - en pahalı elektrik Danimarka’da

2013 yılı sonunun istatistiklerine göre, Avrupa’da vatandaşlarına en pahalı elektrik satan ülke Danimarka. Bu ülkede bir kWh elektrik enerjisi için vatandaş 40 sent ödüyor.

Danimarka’da elektriğin pahalı olmasının nedeni “yeşil” enerji kullanımına ilişkin devlet doktrini. Danimarka, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı konusunda Avrupa’da lider ülke konumunda. Bu ülkede nükleer enerji, Japonya’daki Fukuşima felaketinden çok daha önce yasaklanmış.

Rüzgar türbinlerinin elektrik üretimindeki payı %20 civarında. Danimarka hükümeti 2020 senesine kadar bu rakamı %50’lere çıkarmayı planlıyor. Ancak bu politikanın Danimarka Krallığı için artıları olduğu gibi eksileri de var.

“Yeşil” enerji hidrokarbon enerjisinden daha pahalıya mal oluyor, nükleer enerjisinden çok daha pahalı olduğunu ise söylemeye gerek yok. Bu nedenle de elektrik üretiminin ek maliyeti vatandaştan çıkartılıyor.

Danimarka, Avrupa’da elektrik enerjisi vergisinin hacmi açısından da lider konumunda - %60’lık vergi söz konusu.

Vergi şeklinde alınan para “yeşil” enerji sübvansiyonlarına, elektrikli araç piyasasının gelişimine ve diğer alanlara yöneltiliyor. Bunun yanı sıra, Danimarka’da karbon emisyonları için alınan yüksek vergiler “kirli” enerji üreticilerine yönelik ek baskı ve onların rakiplerine destek unsuru olarak kullanılıyor.

Reyting listesinde ikinci sırada Almanya bulunuyor. Almanya’da vatandaş için elektrik tarifesi 39 sent.

Almanya da Danimarka gibi ALTERNATİF enerji kaynaklarının kullanımı konusunda ciddi gelişme sağlamış ülkeler sırasında.

Öte yandan, Almanya elektrik enerjisi vergisi konusunda da Danimarka’ya çok yakın. Bu ülkede tüketici için nihai elektrik vergisi %50 civarında.

Vatandaşa pahalı elektrik satan üçüncü ülke ise Güney Kıbrıs. Ancak Danimarka ve Almanya’dan farklı olarak bu ülkede tarifenin yüksek olma nedeni çevresel faktörler değil. Güney Kıbrıs’ın sorunu enerji sisteminin izolasyonundan ve yakıt olarak mazota ALTERNATİF hiçbir kaynağının olmamasından kaynaklanıyor. Bunun sonucunda ülkede 1 kWh elektrik enerjisi 36 sent civarında.

Reyting listesinde dördüncü sırada İrlanda (32,9 sent), beşinci sırada ise İtalya (32,6 sent) bulunuyor.

İlk 10’da yer alan diğer Avrupa ülkeleri ise İspanya, Belçika, İsveç, Avusturya ve Portekiz. Bu ülkelerde vatandaşa satılan 1 kWh elektrik enerjisinin fiyatı 27 ila 28 sent arasında değişiyor.

Listede 11.sırada olan Hollanda’da elektrik tarifesi bir kWh için 26 sent. Hollandayı takip eden İngiltere, Malta, Slovakya, Lüksemburg ve Slovenya’da ise 21 ila 23 sent arasında değişiyor.

Türkiye Avrupa’da 22.sırada

Türkiye, reyting listesinde 22.sırada. Eurotat verilerine dayanan RİA Novosti uzmanları 2013 senesinde Türkiye’de ortalama nihai fiyatın 19 sent civarında olduğunu bildiriyor.

Listede Türkiye’den önde gelen Finlandiya, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti ve Polonya’da ve sonra gelen Macaristan, Letonya, Hırvatistan, Litvanya ve Estonya ve Romanya’da tarifeler bu rakama çok yakın.

Arnavutluk’ta bir kWh elektrik enerjisinin vatandaşa nihai satışı ise 15 sente mal oluyor.

Nadir istisnaları göz önünde bulundurmazsak, elektrik enerjisinin fiyatı genelde ülkenin ekonomik kalkınma düzeyi ve kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ile ilişkilidir. Çoğu zaman bununla bağlantılı olarak zengin olmayan ülkelerde elektrik tarifesi ciddi sosyal faktöre dönüşüyor.

Zengin ülke-pahalı elektrik kuralının en bariz istisnası Norveç

Zengin ülke-pahalı elektrik kuralının dışına çıkmanın en bariz örneklerinden birisi Norveç’tir.

Kişi başı milli gelirinin çok yüksek olmasına rağmen, Norveç’te elektrik tarifelerinin yeteri kadar düşük olması dikkat çekiyor. Avrupa’nın reyting listesinde 30.sırada bulunan Norveç’te vatandaş 1 kW elektrik enerjisi için 14 sent ödüyor. Bunun en önemli nedeni ise ülkede elektrik enerjisinin büyük ölçüde hidroelektrik santrallerinde üretilmesidir. Hidroelektrik santrallerinin ürettiği enerji daha ucuza mal olduğu için fiyatlar düşük. Ancak Norveç’in de bu konuda kendine has sorunları bulunuyor - ülkede üretim hacmi büyük ölçüde hidrolojik duruma bağlı olduğu için elektrik fiyatlarında sık-sık yönetilmeyen sıçramalar görülebiliyor.

Avrupa’nın daha ucuz enerji tarifesine sahip ülkelerinden İzlanda, Karadağ, Moldova, Bulgaristan, Makedonya ve Bosna Hersek’te vatandaş bir kWh için 10-13,5 sent ödüyor.

Zengin hidrokarbon rezervlerine sahip olan Rusya, elektrik tarifesine göre Avrupa’da 37.sırada. Bu ülkede vatandaş 1 kWh elektrik için 7 sent ödüyor.

Rusya’yı listede yine zengin hidrokarbon ve pahalı olmayan kömür kaynakları bulunan Kazakistan takip ediyor. Kazakistan’da 1 kWh elektrik enerjisinin vatandaş için nihai fiyatı 6 sent. Belarus’da ise bu rakam 5 sent.

Avrupa’da en ucuz elektrik Ukrayna’da

40 ülkeden oluşan reyting listesinde son sırada Ukrayna bulunuyor.

2013 yılı verilerine göre, Ukrayna’da elektrik enerjisi vatandaşa 3 sente mal oluyor.

Uzmanlar Ukrayna’daki durumun aslında tüm eski Sovyet ülkeleri için geçerli olan faktörle açıklıyor - nüfusun düşük gelirliliği elektrik tarifelerinin yükselmesine karşı yüksek hassasiyeti belirliyor. Bunun sonucunda da devlet tabanın desteğini korumak için tarifeleri düşük tutmak zorunda kalıyor.

Uzmanlar eski SSCB ülkeleri ile AB ülkelerini ciddi şekilde ayıran bir özelliğe daha dikkat çekiyor. Çoğu Bağımsız Devletler Birliği ülkelerinde çapraz sübvansiyon kullanılıyor – vatandaş elektrik enerjisine işletmelerden çok daha az para ödüyor.

AB ülkelerinde ise bunun tersi söz konusu – nüfus için elektrik enerjisi tarifesi ticari işletmeler için belirlenen tarifeden ortalama %30 daha yüksek.

Örneğin, Almanya’da vatandaş için belirlenen tarife sanayi sektörü için belirlenen tarifeden %55, Danimarka’da ise %15 daha fazla.

Son 5 yılda elektrik enerjisi fiyatları Belarus’ta 4 kat, Rusya’da %81 artmış.

Son 5 yılda elektrik tarifesinin en fazla yükseldiği ülke Belarus olmuş. Devalüasyon yaşayan Belarus’ta tarifede 4 kattan fazla artış söz konusu.

Rusya’da 5 yılda elektriğe %81 zam gelmiş. Estonya, Letonya ve İspanya’da son 5 yılda artış %60’ın üzerinde, Litvanya, Moldova, Kazakistan ve Güney Kıbrıs’ta ise %55’in üzerinde olmuş.

Türkiye’de elektrik tarifeleri son 5 yılda %47,3 artmış.

Son 5 yılda en düşük artış Lüksemburg (%1,2) ve Belçika’da (%10,2) görülmüş. Macaristan’da son 5 yılda elektrik tarifelerinde %9,8’lik düşük görülmekte.

www.trthaber.com / ekonomi

26 Kasım 2013