KÜRESEL ISINMA İLE MÜCADELE ALINACAK 30 BASİT ÖNLEM

İklim değişikliğine neden olan küresel ısınma tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkilerini göstermeye başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, alınacak basit önlemlerle küresel ısınmaya karşı destek olunabileceğini belirtti.

İklim değişikliğine neden olan küresel ısınma tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkilerini göstermeye başladı. Hortumlar, aşırı yağışlar ve bazı bölgelerde yaşanan kuraklık küresel ısınmanın en önemli belirtileri. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı alınacak basit önlemler ile küresel ısınmaya karşı destek olunabileceğini belirtti.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, 30 önlem şöyle:

- Ampullerinizi enerjiyi verimli kullanan tasarruflu ampullerle değiştirin. Akkor telli ampuller yerine kompakt fluoresan ampul kullanın. Akkor telli ampullerin yerine kullanılan KFL`Ier ile yüzde 80`Iere varan enerji tasarrufu sağlanabilir. 60 Vat değerinde bir akkor telli ampulü ll Vat değerinde bir kompakt fluoresan ampul ile değiştirdiğinizde, yılda 20 kg karbondioksit gazının atmosfere salımını önlemiş olursunuz.

- Elektrikli cihazlarınızı stand-by (bekleme) konumunda bırakmayın. Cihazı açma-kapama düğmesinden kapatın. Şarj cihazlarınızı kullanmadığınız zaman fişe takılı tutmayın. Günde üç saat seyredilip geri kalan 21 saat stand-by olarak bekletilen bir televizyon, 24 saatte harcadığı toplam elektriğin yüzde 40`ını stand-by konumunda harcar.

- Çamaşır ve bulaşık makinenizi sadece tam dolduğunda çalıştırın. Eğer tam doldurmadan çalıştırmak zorundaysanız, mutlaka yarım yük programında çalıştırın. Diğer taraftan günümüzde üretilen deterjanlarla yüksek sıcaklıkta yıkama zorunluluğunuz ortadan kalmıştır. Bu nedenle düşük sıcaklık ayarlarını kullanın. Böylece, bir taraftan tasarruf ederken bir taraftan aynı temizliğe sahip olacaksınız.

- Buzdolabınızın ve dondurucunuzun yerini değiştirin. Soğutma cihazlarınızı evin serin odalarında, ısıtma cihazlarından uzakta yerleştirin. Bu sayede hem daha az elektrik harcarsınız, hem de önemli miktarda karbondioksit üretilmesine engel olursunuz.

- Eski buzdolaplarınızı düzenli olarak defrost (buz çözdürme) yapın. Eğer buzdolabınız buzlanmayı önleyici sisteme sahip yeni bir model değilse, sık aralıklarla buzunu çözdürün (defrost). Gücünüz yeterse, yüksek enerji sınıfında yeni bir modelle değiştirin. Bu sayede yarı yarıya elektrik tasarrufu sağlayabilirsiniz. Buzlanmış buzdolapları çok elektrik harcar.

- Daha az sıcak su kullanın. Su ısıtmak çok enerji harcatır. Sıcak suyun 45-50 derecenin üzerinde k ısıtılmasının gereksiz enerji tüketimine yol açacağını unutmayın. Duş yaparken daha az su kullanarak ya da bulaşık ve çamaşır makinenizde düşük sıcaklık ayarlı programları kullanarak önemli oranda enerji, yakıt ve para tasarrufu sağlayabilirsiniz.

- Yemek pişirirken, su kaynatırken, tencerenizin kapağını kapalı tutun. Bu sayede ciddi miktarda gaz tasarrufu sağlayabilirsiniz. Düdüklü tencere kullandığınızda ise yapacağınız tasarruf yüzde 70`i bulur! Çaydanlık ya da elektrikli ısıtıcı (kettle) ile su ısıtırken yalnızca ihtiyacınız kadar su koyun ve öyle ısıtın.

Uzunca banyo yapmak yerine duş kullanın. Duş ile yapılacak banyo, küvet kullanılarak yapılandan dört kat daha az enerji harcamak demektir. Yapacağınız tasarrufu, duşu yetecek kadar açarak daha da artırabilirsiniz. Böylece 200 litre yerine sadece 70 litre su harcamış olursunuz.

- Evinizdeki sıcaklığın uzun sürelerle dışarıya kaçmasına fırsat vermeyin. Kışın evinizi havalandırırken pencereleri birkaç dakikadan fazla açık tutmayın.

- Evinizin yalıtımını iyileştirin. Kapı ve pencere aralıklarınızı uygun malzemelerle kapatarak, pencerelerinizi çift cam ile değiştirerek, kalorifer peteklerinin arkasına yalıtım malzemesi koyarak ya da binanıza ısı yalıtımı yaptırarak ısıtma için kullandığınız yakıttan önemli miktarda tasarruf sağlayabilirsiniz. Binanızdaki hava kaçaklarını önleyerek yakıt masraflarınızı yüzde 30 oranında azaltabilirsiniz. Sadece, tek camlı pencerelerinizi çift camlı olanlarla değiştirerek sağlayacağınız enerji tasarrufu yaklaşık yüzde 70`tir. Unutmayın, ısınma için kullanılan enerjinin üçte biri yalıtımı yetersiz olan yerlerden kaçar.

- Yeni beyaz eşya alırken A enerji sınıfında ya da daha ekonomik olanları tercih edin. Almayı düşündüğünüz beyaz eşyanın enerji sınıfı etiketini inceleyin ve en az enerji harcayanını satın alın. Beyaz eşya satın alırken yalnızca fiyat olarak değil, enerji tasarrufu açısından da değerlendirin.

- Klimanızı bakımlı ve filtresini temiz tutun. Temiz tutulan klima filtresi yılda 160 kg kadar karbondioksit üretimine engel olabilir. Klima kullanılan mekânı mümkün olduğunca kapalı tutun.

- Klimanızın soğukluk ayarını iki derece daha yüksek ayarlayın. Sadece iki derece daha sıcağa katlanarak yılda 900 kg`a kadar karbondioksitin üretilmesine engel olabilirsiniz. Klimalarda sıcaklık ayarı üflenen havanın değil, iç havanın olması gereken sıcaklığını gösterir. İç ortam konfor sıcaklığı 22-24°C arasındadır.

- Güneş enerjisi kullanın. Büyük olmayan bir yatırımla en azından sıcak su ihtiyacınızın önemli bir bölümünü güneş enerjisinden sağlayabilir, büyük oranda enerji tasarrufu yapabilir ve karbondioksit üretiminin azaltılmasına önemli bir katkı sağlayabilirsiniz.

- Evinizdeki atıkları geri dönüşüme verin ya da yeniden kullanın. Atmak yerine birçok a şeyi değişik şekillerde yeniden kullanabilirsiniz. Yaşadığınız şehirdeki yerel yönetim tarafından bir geri dönüşüm programı uygulanıyorsa, organik ve katı atıklarınızı ayırın ve ambalaj atıklarınızı geri dönüşüme verin.

- Alışveriş yaparken büyük ambalajı tercih edin. Evinizin ihtiyacına göre, alabileceğiniz en büyük ambalajdaki ürünleri satın alın. Hem daha ekonomik olur, hem de ambalaj atığı miktarınızı önemli oran azaltırsınız. Geri dönüşüm sırasında uygulanan işlem sayısı normal işleme, göre daha az olduğu için, geri dönüşüm ile malzeme üretilmesinde enerji tasarrufu sağlanır. Örneğin; alüminyum kutunun geri dönüşümü ile yüzde 95, kâğıdın geri dönüşümü ile yüzde 59 oranında enerji tasarrufu sağlanır.

- Küçük ambalaj gerektiren ürünlerde (sıvı sabun, kolonya vb.), doldurulabilir olanları tercih edin. Bu sayede hem ev ekonominize katkı sağlarsınız, hem de atık miktarınızı azaltırsınız.

- Uzun süreli kullanabileceğiniz bir alışveriş çantası edinin. Her alışverişinizde verilen plastik poşetleri geri çevirin ve aldıklarınızı kendi alışveriş çantanızda taşıyın. Unutmayın ki alışverişlerinizde size verilen ve daha sonra çöpe attığınız plastik torbalar hem enerjinin boşa kullanılmasına, hem yıllarca sürecek çevre kirliliğine ve hem de fazladan karbondioksit üretimine neden olmaktadır.

Donmuş değil, taze gıda tüketin ve mümkün olduğunca yerel pazarları/ kooperatifleri tercih edin. (Taze, yerli ve mevsiminde olanı seç!) Donmuş gıdalar için, taze gıdalar için kullanılandan l0 kat daha fazla enerji tüketilmektedir. Gıda tarladan tabağınıza gelene kadar belli bir yol kateder. Gıda ne kadar uzun bir yol katederse, o kadar çok ulaşım kaynaklı karbondioksit salımına yol açar.

- Mümkün olduğunca iyi tarım uygulamaları ile üretilmiş ya da organik / ekolojik ürün satın alın. Organik tarım yapılan toprak, kimyasal tarım yapılan topraktan çok daha büyük miktarlarda karbondioksit süzmekte ve depolamaktadır. Ayrıca, kimyasal gübre kullanımı sonucu açığa çıkan ve yine bir sera gazı olan azot oksit atmosfere daha az salınmış olur.

- Mümkün olduğunca yürümeyi, bisiklete binmeyi ya da toplu taşıma araçlarını tercih ederek, Otomobil kullandığınız süreyi azaltın. Şehir içinde arabayla gidilen mesafelerin yarısı 3 km`den kısa ise, arabayı çalıştırdıktan sonraki ilk kilometrede motor ısınana kadar araba normalden dört kat daha fazla hava kirliliğine sebep olur. Her hafta 170 km daha az otomobil kullandığınızda 225 kg daha az karbondioksit üretirsiniz. Diğer taraftarı, yürümek sağlık için alınabilecek en önemli önlemlerin başında gelir.

- Aracınızın bakımlarını zamanında yaptırın. Motorlu taşıt sahiplerinin yalnızca %1`i araç bakımlarını düzenli yaptırsa, yılda 450 bin tondan fazla karbondioksitin üretilmesi engellenebilir.

- Aracınızı dikkatli sürün, fazla yakıt yakmayın. Sürüş alışkanlıklarınızı değiştirerek üretilen karbondioksit miktarında azalma sağlayabilirsiniz. Uygun vites kullanın, gaz pedalı canavarı olmayın, bir dakikadan fazla duraklayacağınızda motoru durdurun. Bu sayede hem paradan tasarruf eder, hem de bakım sürelerinizin arasını uzatabilirsiniz.

- Taşıtlarınızın lastiklerini haftada bir kontrol edin ve uygun şekilde şişmiş olduklarından emin olun. Uygun lastik basıncı bir depo yakıtla aldığınız mesafeyi yüzde 3`e kadar artırır. Tasarruf edilen her 4 litre benzin, l0 kg karbondioksitin engellenmesi demektir.

- Yeni bir taşıt alacağınızda, az yakıt tüketenleri tercih edin. Daha az yakıtla daha uzun yol gittiğinizde, önemli oranda karbondioksitin atmosfere salımına engel olursunuz.

- Kullanmadığınız taşınabilir bagajı (port bagajı) aracınızın üzerinde tutmayın. Araç üzerindeki bu tür bir fazlalık, rüzgârı tutarak yakıt harcamınızı yüzde 10 kadar artırır.

-Okulunuzun, şehrinizin, karbondioksit üretimini kısıtlayacak önlemler almasını talep edin. Böylece, iklim değişikliği ile mücadelenizi evinizden dışarı taşıyın ve yaygınlaşmasını sağlayın.

- Bir ağaç dikin. Tek bir ağaç yaşamı boyunca ortalama bir ton karbondioksiti süzer. Evinizin kenarında yetişmiş bir ağacın sağladığı gölge, klima masrafınızı yüzde 10-15 civarında azaltır.

- Ormanları koruyun. Ormanlar karbon depoladıkları için çok önemlidir. Ormanlar yandığında ya da kesilip yok edildiğinde depoladıkları karbon atmosfere verilir. Orman kaybı yıllık karbondioksit artışının yüzde 20`sinin nedenidir.

- Bilgilen ve bilgilendir. İklim değişikliği ve doğa hakkında ne kadar bilgi sahibi olursanız, dünyaya karşı o kadar bilinçli davranırsınız. Bu konularda yürütülen çalışmaları destekleyin. (İHA)

www.milliyet.com.tr

09.08.2014