Led nedir ?

LED, Işık Yayan Diyot (Light Emitting Diode) anlamına gelir ve yarı iletken malzemelerden oluşur. Çok sayıda ışık yayan diyotun seri paralel guruplar halinde birleştirilerek yüksek ışık veren LED lambalar oluşturulmuştur. Değişik montaj tiplerinde üretilen LED lambalar birleştirilerek veya tek tek kullanılarak çok canlı ve parlak renklere sahip aydınlatma elemanları üretilmektedir. Seri paralel guruplar haline getirilerek 5 V DC den 220 V AC ye kadar istenen voltajda çalışmaları sağlanabilir. Belirli renklerde üretildikleri gibi, her LED lambalar iki (bi Color) renkli veya üç (RGB/ KYM (Kırmızı, Yeşil, Mavi )) renkli olarak da üretilirler. Şeffaf görünümlüdürler renkleri ürettikleri ışıktadır. Sadece belirlenen (dalga boyunda) renkleri ürettiklerinden her hangi bir filtre gerektirmezler. Bu özelliklerinden dolayı üretilmiş en verimli ışık üreticileridir. DMX kontrol sistemi ve özel tasarlanmış sürücü devreleri ile renk değişimleri 16 milyon renge kadar mümkündür, ışık seviyeleri istenildiği şekilde ayarlanabilir. Bu özellikleriyle LED lambalar tam bir elektronik (Opto Elektronik) aydınlatma elemanıdır.

LED Armatürde Aranması Gereken Özellikler

LED Bazlı Armatürlerde en yüksek verimlilik ve en uzun ömür için armatür tasarımında ve

yapımında ele alınması gereken, elektronik, optik, termal ve elektromekanik aksamlar

bulunmaktadır. Bu özelliklerin aynı armatürde optimize edilmesi gerekmektedir.

Elektronik

Bir LED armatürün yapımında önemli faktörlerden bir tanesi Elektronik devrenin oluşturulmasıdır. Bunun için Gerilim regülasyonu, şebeke izolasyonu ve akım regülasyonu oldukça önemli öğelerdir.

Gerilim Regülâtörü

Tüm elektronik devreler gibi LED devreleri de öncelikle şebeke dalgalarından etkilenmemesi için çalışma geriliminin Doğrultulması ve Sabitlenmesi (Regüle edilmesi) gerekmektedir. Bunun için swicthing (Anahtarlamalı) Güç kaynakları (SMPS) kullanılır. Bunlar olmadan da LED ler direk şebeke voltajında çalışabilirler. Ancak bu durumda şebeke frekansında çalıştıklarından LED ler de kısa süreli yanıp sönmeler (şebekeye göre 50 -60 Hz) oluşur bu da ışığın kalitesini oldukça düşürür.

Şebeke İzolasyonu

Şebeke dalgalanmalarına açık olduklarında özellikle yıldırım düşmeleri sonucu meydana gelen şebekelerdeki ani dalgalanmalar (anlık yüksek gerilimler) LED ömrünü oldukça kısaltır. LED ler düşük voltajlarda sürülürler. Çünkü özellikle PowerLED ler de kullanılan Alüminyum ve epoxi PCB ile LED arasındaki elektriksi yalıtımın 10.000 V un altında olduğu için Uluslar arası standartlar direk 220 V AC ile çalışan LED devrelerine onay vermemektedir.

Akım Regülasyonu

LED devrelerinde dikkat edilmesi gereken bir başka konu ise Akım regülasyonudur. LED devreleri için özel olarak üretilmiş Lineer veya Swiching akım regülâtörleri bulunmaktadır. Bunlar sayesinde seri bağlı LED ler den biri arıza yapsa veya kısa devre olursa, akım regüle edildiğinden seri devrenin kol akımı değişmez. Devredeki diğer LED ler bu arızadan etkilenmezler ve devre üzerinden belirlenen akım geçmeye devam eder. LED ömründe en önemli unsurlardan bir tanesi de sabit akım kaynağıdır.

Optik

LED lerin normal olarak 120-180° ışıma açıları vardır. Bu açılar optik lensler ile 5 ile 10°ye kadar dar açılara indirilip daha uzak atımlarda daha verimli sonuçlar alınabilir. Ancak burada kullanılacak lenslerin verimliliği oldukça önemlidir. Bunun için LENS üreten firmalar LED üreten firmalar ile işbirliği içinde bulunarak LED lere uygun lensleri üretmektedirler. Uygun lens kullanılmadığı takdirde armatürdeki ışık verimliliği oldukça düşer ve renk karışımları doğru olarak sağlanamaz. Ayrıca armatür camlarının ışık geçirgenlikleri, UV dayanıklılıkları da oldukça önemlidir. Diğer armatürler kadar ısınmadıklarından darbe dayanıklılığı açısından cam yerine pleksiglas veya polikarbon gibi malzemelerde kullanılır.

Termal

LED ler dünyanın en verimli aydınlatma elemanı olmalarına rağmen kullandıkları enerjinin

yaklaşık %70 ile %80 ini gövdelerinde ısıya dönüştürürler. Bu nedenle LED armatürlerin tasarımı, oluşan ısıyı dışarıya rahatlıkla atabilecek şeklide yapılmalıdır. Bu yüzden klasik lambalar için tasarlanmış armatürlerin lambaları değiştirilerek LED armatürlere dönüştürülmesi yöntemi sağlıklı değildir. Zira bu armatürler ısı ile çalıştıklarından bir miktar ısıyı armatür içinde tutacak şekilde tasarlanmışlardır. LED ler de ise 85°C üstündeki sıcaklıklar LED ömründe ciddi azalmalara, ışık seviyesinin düşmesine, ışık renginin değişmesine ve birlikte kullanılan diğer yarı iletken malzemelerin zarar görmesine neden olmaktadır. Bunun için öncelikle armatür gövdeleri LED kullanımı için özel olarak tasarlanmalıdır. Mutlaka ısı ileten malzemelerden yapılmalıdır. Isı iletimi ve dağıtımı için uygun yüzey genişletmeleri (Kanatçıklar) mutlaka çok iyi bir şekilde hesaplanmalı

ve tasarlanmalıdır. Özellikle Power LED ler Alüminyum PCB ler ile birlikte kullanılmalıdır. Tüm LED ler PCB lere kurşunsuz lehimleme (CE standartları gereği çevre sağlığı açısından) yöntemi ile otomatik makinelerle yerleştirilmelidir.

Mekanik

LED armatürlerde kullanılan mekanik yapı diğer aydınlatma armatürler ile aynı standardizasyona sahiptir. Bu standartlar, CENELEC (Avrupa Elektromekanik Standardizasyon) tarafından geliştirilmiş ve elektrikli ekipmanların diş gövdeleri tarafından sağlanman koruma derecelerine göre sınıflandırılmıştır.