Yenilenebilir enerjiyi, ucuz doğalgaz vurdu!

Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı’nın Başekonomisti Dr. Fatih Birol ve ekibi tarafından her yıl hazırlanan Dünya Enerji Görünümü Raporu’nu eskiden ancak Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda ilk ağızdan dinleyebilirdik.

Son 3 yıldır Davos’u beklemeye gerek kalmadan, Dr. Birol’la İstanbul’da üstelik ana dilimizde, dünyada enerjinin yakın ve uzak geleceğiyle ilgili bir ufuk turu yapabiliyoruz. İlk 2 yıl ev sahibi Sabancı Holding’di; bu yıl toplantı TÜSİAD’ın ev sahipliğinde gerçekleşti.

Dr. Birol, Dünya Enerji Görünümü 2010 Raporu‘nda netleşen 4 önemli noktayı şöyle sıraladı:

“1) Artık ucuz petrol devri bitti. Yüksek petrol fiyatlarıyla yaşayacağımız döneme girdik. Buna alışmamız lazım.

2) Doğalgaz için çok önemli bir 10 yılın arifesindeyiz. Dünya önümüzdeki 10 yılı doğalgaz fazlalığıyla, atıl kapasitelerle geçirecek. Dolayısıyla gaz fiyatları düşecek.

3) Doğalgaz (LNG) fiyatlarının düşmesi, bir çok enerji kaynağını güç durumda bıraktı. Yenilenebilir enerji de buna dâhil. Hayat, yenilenebilir enerji kaynakları için zorlaşacak.

4) Kömürde Çin hariç tüm dünyada talep düşüyor; buna rağmen fiyatlarda gözlenen artış tabii ki Çin’den kaynaklanıyor. Oysa Çin, toplam kömür tüketimimin sadece % 3’ünü ithal ediyor ve bu küçücük oran, dünya kömür fiyatlarını kıpırdatmaya yetiyor.“

Petrol fiyatı artacak

Şimdi Birol’un verdiği bilgilerden yola çıkarak bu 4 ana başlığı biraz açalım.

Dünyada petrole talebin tamamı, ulaştırma sektöründen geliyor. Diğer sektörlerde fuel oil, doğalgaz ve elektrik gibi petrole ALTERNATİF ENERJİ kaynakları var, ama ulaştırmada yok. Petrole talebin % 50’si Çin’den. Birol’dan küçük bir hatırlatma:

Şu anda Çin’de her 1000 kişiden 30’u arabalıyken, Avrupa’da 500’ü arabalı. 2035’te Çin’de her 1000 kişiden 240’ı arabalı olacak; ama bu rakam, hala Avrupa’daki arabalıların yarısı demek. Dolayısıyla petrolde fiyat artışı kaçınılmaz.

Kaldı ki OPEC dışındaki tüm bölgelerde petrol rezervleri tükeniyor. Bu demektir ki Ortadoğu’nun petroldeki patronluğu artacak.

Doğalgaz fiyatı düşecek

Dr. Birol’a göre doğalgazda önümüzdeki 10 yılda “altın bir devrim” yaşanacak. Arz fazlası ve atıl kapasiteler nedeniyle doğalgaz fiyatları hep baskı altında olacak. Ülkeler arasında uzun dönemli doğalgaz anlaşmalarının bu çerçevede yenilenmesi gerekecek. Bu kontratlarında gaz fiyatının petrole birebir endekslenmesinden vazgeçilecek; yerine başka bir sistem konulacak.

Ve bütün bunlar, gerek Çin gerekse Ortadoğu’nun doğalgaz talebinin hızla artmasına rağmen gerçekleşecek. Biz Ortadoğu’yu enerjide hep üretici olarak düşündük. Ancak Ortadoğu da artık kalkınma hamlesi içinde. Ortadoğu’nun suya çok ihtiyacı var; suyu arıtmak için elektrik, elektrik üretmek için de doğalgaz gerek.

Yenilenebilir enerji

Küresel ısınma ve Kopenhag İklim Zirvesi derken, yenilenebilir enerjinin emekleme dönemini geride bırakıp, önemli bir atılım yapacağını tahmin ediliyordu. Ama tam tersi oluyor galiba. Birol’un dediği gibi “Enerji piyasasında yakıtlar birbirleriyle rekabet ediyorlar.” Çevreye fazla da zararı olmayan doğalgaz, yenilenebilir enerjiyi tehdit ediyor.

Başkan Obama, göreve geldiği günden beri yenilenebilir enerji kaynaklarının arttırılması için özel çaba harcandığı halde, Birol’un verdiği rakamlara göre “2010’da ABD’deki yenilenebilir enerji yatırımları, 2009’dan % 70 daha az.  Avrupa’da yenilenebilir enerji şirketlerinin hisse senetleri 3. çeyrekte ciddi biçimde değer kaybetti.”

Meral Tamer / EkoGündem

www.milliyet.com.tr / 26.11.2010